پست ثابت

 

*  وقت کردید به آرشیو هم سری بزنید *

 

 

 

راه اندازی سایت فست پاور(بزودی!!!)

 

ایا می دانید!!!!وبلاگ فست پاور از سال 88 راه اندازی شده است.

 

چند پرسخ از شما:

 

ایا به نظر شما سایت فست پاور را راه اندازی کنیم؟؟؟  

با چه محتوایی؟؟؟

یک سایت کامل برق و الکترونیک چگونه باشد؟؟؟

ایا میتوانید به ما در محتوای سایت کمک کنید؟(ایمیلتان را اعلام کنید)

ایا در طراحی سایت میتوانید به ما کمک کنید؟(ایمیلتان را اعلام کنید)

 

 

از قسمت نظرات به ما پیشنهادات و نظرات خود را اعلام کنید.

 

بزودی شاهد بزرگترین و کاملترین سایت برق و الکترونیک خواهید بود.

 

 

 

بزودی آغاز بخش نرم افزار های برق و الکترونیک و ای تی

با سلام خدمت همراهان ما

بزودی بخش نرم افزار وبلاگ فست پاور راه اندازی و در آن انواع نرم افزار های مهندسی برق و الکترونیک و ای تی و اموزش های آن را قرار می دهیم.پس منتظر ما باشیــــــــــــــد.نظرات فراموش نـــــــــــــــشه!!!!!!!

آشنایی با موتور های الکتریکی

یک موتور الکتریکی، الکتریسیته را به حرکت مکانیکی تبدیل می‌کند. عمل عکس آن که تبدیل حرکت مکانیکی به الکتریسیته است، توسط ژنراتور انجام می‌شود. این دو وسیله بجز در عملکرد ، مشابه یکدیگر هستند. اکثر موتورهای الکتریکی توسط الکترومغناطیس کار می‌کنند، اما موتورهایی که بر اساس پدیده‌های دیگری نظیر نیروی الکتروستاتیک و اثر پیزوالکتریک کار می‌کنند، هم وجود دارند.

ایده کلی این است که وقتی که یک ماده حامل جریان الکتریسیته تحت اثر یک میدان مغناطیسی قرار می‌گیرد، نیرویی بر روی آن ماده از سوی میدان اعمال می‌شود. در یک موتور استوانه‌ای ، روتور به علت گشتاوری که ناشی از نیرویی است که به فاصله‌ای معین از محور روتور به روتور اعمال می‌شود، می‌گردد

اغلب موتورهای الکتریکی دوارند، اما موتور خطی هم وجود دارند. در یک موتور دوار بخش متحرک (که معمولاً درون موتور است) روتور و بخش ثابت استاتور خوانده می‌شود. روتور شامل آهنرباهای الکتریکی است که روی یک قاب سیم پیچی شده است. گر چه این قاب اغلب آرمیچر خوانده می‌شود، اما این واژه عموماً به غلط بکار برده می‌شود. در واقع آرمیچر آن بخش از موتور است که به آن ولتاژ ورودی اعمال می‌شود یا آن بخش از ژنراتور است که در آن ولتاژ خروجی ایجاد می‌شود. با توجه به طراحی ماشین ، هر کدام از بخشهای روتور یا استاتور می‌توانند به عنوان آرمیچر باشند. برای ساختن موتورهایی بسیار ساده کیتهایی را در مدارس استفاده می‌کنند.

انواع موتورهای الکتریکی

موتورهای DC

یکی از اولین موتورهای دوار ، اگر نگوییم اولین ، توسط مایکل فارادی در سال 1821م ساخته شده بود و شامل یک سیم آویخته شده آزاد که در یک ظرف جیوه غوطه‌ور بود، می‌شد. یک آهنربای دائم در وسط ظرف قرار داده شده بود. وقتی که جریانی از سیم عبور می‌کرد، سیم حول آهنربا به گردش در می‌آمد و نشان می‌داد که جریان منجر به افزایش یک میدان مغناطیسی دایره‌ای اطراف سیم می‌شود. این موتور اغلب در کلاسهای فیزیک مدارس نشان داده می‌شود، اما گاهاً بجای ماده سمی جیوه ، از آب نمک استفاده می‌شود.

 

موتور کلاسیک DC دارای آرمیچری از آهنربای الکتریکی است. یک سوییچ گردشی به نام کموتاتور جهت جریان الکتریکی را در هر سیکل دو بار برعکس می کند تا در آرمیچر جریان یابد و آهنرباهای الکتریکی، آهنربای دائمی را در بیرون موتور جذب و دفع کنند. سرعت موتور DC به مجموعه ای از ولتاژ و جریان عبوری از سیم پیچهای موتور و بار موتور یا گشتاور ترمزی ، بستگی دارد.

سرعت موتور DC وابسته به ولتاژ و گشتاور آن وابسته به جریان است. معمولاً سرعت توسط ولتاژ متغیر یا عبور جریان و با استفاده از تپها (نوعی کلید تغییر دهنده وضعیت سیم پیچ) در سیم پیچی موتور یا با داشتن یک منبع ولتاژ متغیر ، کنترل می‌شود. بدلیل اینکه این نوع از موتور می‌تواند در سرعتهای پایین گشتاوری زیاد ایجاد کند، معمولاً از آن در کاربردهای ترکشن (کششی) نظیر لکوموتیوها استفاده می‌کنند.

اما به هرحال در طراحی کلاسیک محدودیتهای متعددی وجود دارد که بسیاری از این محدودیتها ناشی از نیاز به جاروبکهایی برای اتصال به کموتاتور است. سایش جاروبکها و کموتاتور ، ایجاد اصطکاک می‌کند و هر چه که سرعت موتور بالاتر باشد، جاروبکها می‌بایست محکمتر فشار داده شوند تا اتصال خوبی را برقرار کنند. نه تنها این اصطکاک منجر به سر و صدای موتور می‌شود بلکه این امر یک محدودیت بالاتری را روی سرعت ایجاد می‌کند و به این معنی است که جاروبکها نهایتاً از بین رفته نیاز به تعویض پیدا می‌کنند. اتصال ناقص الکتریکی نیز تولید نویز الکتریکی در مدار متصل می‌کند. این مشکلات با جابجا کردن درون موتور با بیرون آن از بین می‌روند، با قرار دادن آهنرباهای دائم در داخل و سیم پیچها در بیرون به یک طراحی بدون جاروبک می‌رسیم.

موتورهای میدان سیم پیچی شده

آهنرباهای دائم در (استاتور) بیرونی یک موتور DC را می‌توان با آهنرباهای الکتریکی تعویض کرد. با تغییر جریان میدان (سیم پیچی روی آهنربای الکتریکی) می‌توانیم نسبت سرعت/گشتاور موتور را تغییر دهیم. اگر سیم پیچی میدان به صورت سری با سیم پیچی آرمیچر قرار داده شود، یک موتور گشتاور بالای کم سرعت و اگر به صورت موازی قرار داده شود، یک موتور سرعت بالا با گشتاور کم خواهیم داشت. می‌توانیم برای بدست آوردن حتی سرعت بیشتر اما با گشتاور به همان میزان کمتر ، جریان میدان را کمتر هم کنیم. این تکنیک برای ترکشن الکتریکی و بسیاری از کاربردهای مشابه آن ایده‌آل است و کاربرد این تکنیک می‌تواند منجر به حذف تجهیزات یک جعبه دنده متغیر مکانیکی شود.

موتورهای یونیورسال

یکی از انواع موتورهای DC میدان سیم پیچی شده موتور ینیورسال است. اسم این موتورها از این واقعیت گرفته شده است که این موتورها را می‌توان هم با جریان DC و هم AC بکار برد، اگر چه که اغلب عملاً این موتورها با تغذیه AC کار می‌کنند. اصول کار این موتورها بر این اساس است که وقتی یک موتور DC میدان سیم پیچی شده به جریان متناوب وصل می‌شود، جریان هم در سیم پیچی میدان و هم در سیم پیچی آرمیچر (و در میدانهای مغناطیسی منتجه) همزمان تغییر می‌کند و بنابراین نیروی مکانیکی ایجاد شده همواره بدون تغییر خواهد بود. در عمل موتور بایستی به صورت خاصی طراحی شود تا با جریان AC سازگاری داشته باشد (امپدانس/راکتانس بایستی مدنظر قرار گیرند) و موتور نهایی عموماً دارای کارایی کمتری نسبت به یک موتور معادل DC خالص خواهد بود.

مزیت این موتورها این است که می‌توان تغذیه AC را روی موتورهایی که دارای مشخصه‌های نوعی موتورهای DC هستند بکار برد، خصوصاً اینکه این موتورها دارای گشتاور راه اندازی بسیار بالا و طراحی بسیار جمع و جور در سرعتهای بالا هستند. جنبه منفی این موتورها تعمیر و نگهداری و مشکل قابلیت اطمینان آنهاست که به علت وجود کموتاتور ایجاد می‌شود و در نتیجه این موتورها به ندرت در صنایع مشاهده می‌شوند، اما عمومی‌ترین موتورهای AC در دستگاههایی نظیر مخلوط کن و ابزارهای برقی که گاهاً استفاده می‌شوند، هستند

ادامه نوشته

ترانسفور ماتور

آشنايي مختصر با ترانسفور ماتور

ساختمان ترانسفورماتور

ترانسفورماتورها را با توجه به كاربرد و خصوصيات آنها به سه دسته كوچك متوسط و بزرگ دسته بندي كرد. ساختن ترانسفورماتورهاي بزرگ و متوسط به دليل مسايل حفاظتي و عايق بندي و امكانات موجود ، كار ساده اي نيست ولي ترانسفورماتورهاي كوچك را مي توان بررسي و يا ساخت. براي ساختن ترانسفورماتورهاي كوچك ، اجزاي آن مانند ورقه آهن ، سيم و قرقره را به سادگي مي توان تهيه نمود.  

اجزاي تشكيل دهنده يك ترانسفورماتور به شرح زير است؛

هسته ترانسفورماتور

هسته ترانسفورماتور متشكل از ورقه هاي نازك است كه سطح آنها با توجه به قدرت ترانسفورماتور ها محاسبه مي شود. براي كم كردن تلفات آهني هسته ترانسفورماتور را نمي توان به طور يكپارچه ساخت. بلكه معمولا آنها را از ورقه هاي نازك فلزي كه نسبت به يكديگر عايق‌اند، مي سازند. اين ورقه ها از آهن بدون پسماند با آلياژي از سيليسيم (حداكثر 4.5 درصد) كه داراي قابليت هدايت الكتريكي و قابليت هدايت مغناطيسي زياد است ساخته مي شوند.

در اثر زياد شدن مقدار سيليسيم ، ورقه‌هاي دينام شكننده مي شود. براي عايق كردن ورقهاي ترانسفورماتور ، قبلا از يك كاغذ نازك مخصوص كه در يك سمت اين ورقه چسبانده مي شود، استفاده مي كردند اما امروزه بدين منظور در هنگام ساختن و نورد اين ورقه ها يك لايه نازك اكسيد فسفات يا سيليكات به ضخامت 2 تا 20 ميكرون به عنوان عايق در روي آنها مي مالند و با آنها روي ورقه ها را مي پوشانند. علاوه بر اين ، از لاك مخصوص نيز براي عايق كردن يك طرف ورقه ها استفاده مي شود. ورقه هاي ترانسفورماتور داراي يك لايه عايق هستند.

بنابراين ، در مواقع محاسبه سطح مقطع هسته بايد سطح آهن خالص را منظور كرد. ورقه‌هاي ترانسفورماتورها را به ضخامت هاي 0.35 و 0.5 ميلي متر و در اندازه هاي استاندارد مي سازند. بايد دقت كرد كه سطح عايق شده ى ورقه هاي ترانسفورماتور همگي در يك جهت باشند (مثلا همه به طرف بالا) علاوه بر اين تا حد امكان نبايد در داخل قرقره فضاي خالي باقي بماند. لازم به ذكر است ورقه ها با فشار داخل قرقره جاي بگيرند تا از ارتعاش و صدا كردن آنها نيز جلوگيري شود.

  سيم پيچ ترانسفورماتور
معمولا براي سيم پيچ اوليه و ثانويه ترانسفورماتور از هادي هاي مسي با عايق (روپوش) لاكي استفاده مي‌كنند. اينها با سطح مقطع گرد و اندازه‌هاي استاندارد وجود دارند و با قطر مشخص مي‌شوند. در ترانسفورماتورهاي پرقدرت از هاديهاي مسي كه به صورت تسمه هستند استفاده مي‌شوند و ابعاد اين گونه هادي‌ها نيز استاندارد است

ادامه نوشته

دانلود کامل نقشه های مدار فرمان و قدرت

مجموع نقشه ی مدار فرمان و مدار قدرت رو برای دانشجویان رشته برق قرار بدم که خیلی مورد استفاده ی دانشجویان رشته برق است.

 

مدار فرمان

اسامی مدارات موجود :

- مدار اتصال ستاره متعادل و نامتعادل

- مدار اتصال مثلث متعادل و نامتعادل

- راه اندازی موتور قفسی به صورت دستی

- راه اندازی موتور سه فاز به صورت لحظه ای

- راه اندازی دائم موتور سه فاز

- راه اندازی موتور سه فاز به صورت راستگرد چپ گرد

- راه اندازی موتور به صورت راستگرد و چپگرد اتوماتیک

- راه اندازی موتور به صورت ستاره مثلث دستی

- راه اندازی موتور به صورت ستاره مثلث اتوماتیک

- راه اندازی موتور به صورت راستگرد چپ گرد ستاره مثلث دستی

- راه اندازی موتور به صورت یکی پس از دیگری

- راه اندازی موتور به صورت یکی به جای دیگری

- راه اندازی موتور به صورت یکی پس از دیگری اتوماتیک

- راه اندازی موتور به صورت یکی به جای دیگری اتوماتیک

و چندین نقشه ی دیگر

 پسورد فایل زیپ : skydoc.ir

معرفي نرم افزار LOGO!Soft Comfort

اين نرم افزار مربوط به ميني پي ال سي لوگو ساخت شركت زيمنس است كه با استفاده از اين نرم افزار امكان طراحي و برنامه نويسي  با استفاده از كامپيوتر وانتقال به لوگو ايجاد مي شود

ورژن 7 اين نرم افزار براي دانلود شما عزيزان قرار داده شده است (حجم حدود 70 مگا بايت )

دانلود نرم افزار

سیستم ارت

هادی حفاظتی (PE):

هادی است که برای حفاظت در برابر برق گرفتگی لازم می باشد و هر یک از اجزای زیر را از لحاظ الکتریکی به هم وصل می کند:  بدنه های هادی، قسمت های هادی بیگانه، ترمینال اصلی اتصال به زمین، الکترود زمین، نقطه زمین شده منبع تغذیه، نقطه خنثی مصنوعی.

هادی خنثی (N):

هادی است که به نقطه خنثی سیستم وصل بوده و می توان در انتقال انرژی الکتریکی از آن استفاده کرد.

هادی مشترک حفاظتی/خنثی (PEN):

هادی است زمین شده که بصورت اشتراکی هر دو وظیفه هادی های حفاظتی PE و N را انجام می دهد.

الکترود زمین:

یک قطعه یا قسمت هادی یا گروهی متشکل از قطعات هادی که در تماس بسیار نزدیکی با زمین بوده و با آن اتصال الکتریکی برقرار می کند.

ترمینال اصلی زمین:

ترمینال یا شینه ای است که برای اتصال هادی های حفاظتی شامل هادی های همبندی برای هم ولتاژ کردن و هادی های اتصال زمین عملیاتی، پیش بینی و نصب می شوند.

مقاومت کل سیستم زمین (مقاومت کل زمین):

مقاومت بین ترمینال اصلی سیستم زمین و جرم کلی زمین است.

انواع سیستم ارت:

دو نوع سیستم ارت موجود است:  سیستم زمین الکتریکی، سیستم زمین حفاظتی.

سیستم زمین الکتریکی: حفظ عایقبندی و تأمین صحت کار لوازم و دستگاههای الکتریکی و محدود کردن اضافه ولتاژها و کمک به کار صحیح لوازم و مدارها با قطع مدارهای معیوب.

-       ارت کردن سیم نول یا مرکز ستاره ترانسفورماتور و ژنراتور

-       ایجاد شیلد برای مقابله با نویز

الکترود نقطه خنثی باید در فاصله حداقل 20 متری از الکترود زمین حفاظتی احداث شود.

سیستم زمین حفاظتی: ایجاد ایمنی برای افرادی که بنابه وظیفه شغلی در تماس با تجهیزات سیستم های الکتریکی می باشند از یک طرف و افراد جامعه که مصرف کننده نهایی انرژی برق می باشند و محدود کردن خطر آتش سوزی ار راه قطع سریع مدار معیوب از طرف دیگر به کمک وصل بدنه های هادی به هادی خنثی یا زمین.

-       ارت کردن بدنه های هادی و بیگانه

-       ارت کردن برقگیر برای انتقال اضافه ولتاژ به زمین

در اغلب موارد تفکیک دو نوع اتصال زمین برای دو هدف بالا ممکن نیست و به همین دلیل ایجاد یک سیستم اتصال زمین برای هر دو منظور کافی  است. اما در شرایط خاص از جمله زمانی که موضوع تخلیه ی بار صاعقه مطرح باشد، تفکیک این دو نوع اتصال لازم و ضروری است.

در واقع هدف اصلی از زمین کردن، جلوگیری از بروز اضافه ولتاژ در شبکه در شرایط غیر نرمال کاری می باشد که این اضافه ولتاژ هم برای ایزولاسیون تجهیزات و هم برای ایمنی افراد خطرناک است.

روش های متداول سیستم ارت

در فشار ضعیف سه نوع سیستم نیرو معمول می باشد:

سیستم TN ممکن است  در سه گونه مختلف باشد:

-       TN-C-S

-       TN-S

-       TN-C

-       TT

-       IT

حرف اول از سمت چت مشخص کننده رابطه سیستم با زمین است.

T: یک نقطه از سیستم بصورت مستقیم به زمین وصل است.

I: قسمت های برقدار سیستم نسبت به زمین عایقند، یا یک نقطه از سیستم از طریق یک امپدانس به زمین وصل است.

حرف دوم از سمت چپ مشخص کننده رابطه بدنه های هادی تأسیسات با زمین است.

N: بدنه های هادی از نظر الکتریکی مستقیماً به نقطه ی زمین شده نیرو وصل می شوند.

T: بدنه های هادی از نظر الکتریکی مستقیماً و مستقل از اتصال زمین سیستم نیرو به زمین وصل می شوند.

علاوه بر این در مورد سیستم TN از حروف اضافی دیگری برای مشخص کردن نحوه ی بکارگیری هادی های حفاظتی PE و خنثی N استفاده می شود:

TN-S: در سراسر سیستم بدنه های هادی از طریق یک هادی مجزا PE به نقطه ی خنثی N در مبدأ سیستم وصل می شود.

TN-C: در سراسر سیستم بدنه هادی به هادی مشترک حفاظتی و خنثی PEN وصل اند.

TN-C-S: بخشی از سیستم از مبدأ تا نقطه تا نقطه تفکیک دارای هادی توأم حفاظتی و خنثی PEN بوده و از آن نقطه به بعد دو هادی حفاظتی PE و خنثی N از هم جدا می شوند.

در سیستم توزیع باید سعی شود که حدالمقدور از سیستم TN-S استفاده شود. لذا در اجرای سیستم حفاظتی پایه های روشنایی فلزی، پیاده سازی سیستم TN-S ضروری می باشد.

در صورتی که بخش هایی از شبکه نتوان از هادی مجزای PE استفاده کرد، به ناچار بایستی از سیم نول هم به عنوان هادی حفاظتی و هادی خنثی استفاده کرد.

باید سعی شود حدالمقدور سطح مقطع هادی خنثی معادل هادی فاز باشد.

ایجاد زمین مکرر در سیستم زمین TN-C، در شبکه هوایی از طریق زمین کردن های مکرر نول در پایه ها انجام می شود.

همه سیستم های فشار ضعیف و شبکه های عمومی فشار ضعیف در ایران باید با اتصال مستقیم به زمین و اتصال بدنه های هادی تجهیزات الکتریکی به TN نقطه خنثی اجرا شوند. تا نقطه ی تحویل نیرو به مشترک (سرویس مشترک) در این سیستم از PEN نقطه خنثی و زمین استفاده می شود و هادی مشترک حفاظتی/خنثی از نقطه تحویل نیرو یا سرویس مشترک به بعد سیستم نیرو تابع مبحث 13 از مقررات ملی ساختمانی ایران خواهد بود.

روش اجرای ارت با بنتونیت Bentonite

بنتونیت :واژه بنتونیت از اصطلاح محلی شیلهای بنتون واقع در ایالات وایومینگ امریكا گرفته شده است.

بنتونیت عمدتاً بر دو نوع است :

• بنتونیت های متورم Swelling bentonite یا بنتونیت های سدیم دار

• بنتونیت های غیرمتورم Non-swelling bentonite یا بنتونیت های کلسیم دار

بنتونیت ها بر اثر هوازدگی و دگرسانی خاکسترهای آتش فشانی و اغلب در حضور آب تشکیل می شوند و سنگ منشأ آنها اكثراً بازیك است. تجزیه خاكستر آتش فشانی عمدتاً در محیط شور و باتلاقی انجام می شود و هر چه از آتش فشان دور شویم، ضخامت بنتونیت کاهش می یابد. بنتونیت های متورم یا بنتونیت های سدیم دار می توانند چندین برابر حجم معمولی خود آب جذب کند و منبسط شود، به طوری که حالت ژله ای، پلاستیکی و چسبندگی به خود بگیر. این نوع بنتونیت معمولاً در سیالات حفاری و دوغاب (گل آب) دیواره ها استفاده می شود. از خواص مهم كانیهای خانواده اسمكتیت، جانشینی یونی، خاصیت شكل پذیری، انبساط و انقباض یونی انها را می توان نام برد. خواص كانیهای خانواده اسمكتیت به ترکیب شیمیایی و ساختمان آنها بستگی دارد. در كانی بنتونیت سدیم دار میزان جذب یونی، شكل پذیری، انبساط و انقباض از نوع کلسیم دار آن بیشتر است. ابعاد شبکه بنتونیت سدیم و کلسیم دار از 6/9 آنگستروم در حالت معمولی به 20 آنگستروم در صورتی که رطوبت محیط صد درصد باشد ، افزایش خواهد یافت.

روش اجرای ارت با بنتونیت:

1-حفر چاله به عمق 2.5 الی 3 متر و به قطر 1 متر.

2- تركیب بنتونیت با آب جهت ایجاد دوغاب بنتونیت (دوغاب حاصله بایستی كاملا" بهم زده شده و حالت خمیری داشته باشد.جهت ایجاد مخلوط مناسب می توان دوغاب را دو مرحله تهیه كرد).

3- ریختن تركیب حاصله در اطراف میله زمین. در هر مرحله حدود 20 سانتی متر تركیب بنتونیت در اطراف میله ارت ریخته شود و جهت ایجاد چسبندگی كافی به میله فشار داده می شود(این كار جهت جلوگیری از باقی ماندن حفره های خالی هوا انجام می گیرد).

4- مخلوط بنتونیت بایستی تا 70سانتی متر از طول میله ارت را بگیرد.

5- بعد از انجام اتصالات مربوط به سیم مسی به میله ارت، مابقی چاله با خاك محل پر شود. در صورت حساسیت بالا می توان جهت پركردن مابقی چاله ارت از تركیب بنتونیت و خاك رس با نسبت 50 درصد استفاده كرد.

6-با استفاده از روش فوق هر چاله نیاز به حدود8 كیسه بنتونیت به وزن 240 كیلوگرم دارد....

 

كليد فيوز و كليد اتوماتيك

بمنظور حفاظت تأسیسات روشنائی، برق صنعتی، سیم و کابل و ماشین آلات در برابر اضافه بار و جریان اتصال کوتاه از فیوز، کلید- فیوز و کلیدهای اتوماتیک استفاده میگردد. لیکن به لحاظ اینکه اولا فیوزها همیشه نمی توانند عمل حفاظت موضعی و سلکتیو را در انواع مختلف شبکه ها بطور کامل و بدون خطا انجام دهند و در ثانی بعلت اینکه در شبکه سه فاز در موقع ازدیاد جریان اغلب قطع سه فاز بطور همزمان لازم و ضروری است لذا نمی توان همیشه از فیوز و کلید- فیوز استفاده کرد. در ضمن در بعضی از شبکه های توزیع می بایست به محض برگشت جریان (ولتاژ) یا افت بیش از حد مجاز ولتاژ، مدار بطور خودکار قطع و آلارمهای لازم ایجاد گردد. همچنین در بعضی موارد ورود اتوماتیک یا دستی ژنراتور اضطراری یا ترانسفورماتور در شبکه توزیع جهت تداوم کار شبکه یا انجام تعمیرات دوره ای شبکه اجتناب ناپذیر می باشد. در چنین حالاتی فقط از کلید اتوماتیک می توان استفاده کرد.

کلیدهای اتوماتیک علاوه بر موارد فوق نسبت به فیوزها و کلید- فیوزها دارای مزایای زیر می باشند :

کلید خودکار پس از قطع مدار در اثر جریان زیاد و یا هر عامل دیگری بلافاصله مجددا آماده بهره برداری می باشد.

با کمک کنتاکتهای فرعی که در آن تعبیه شده می توان وضعیت کلید را در هر حالت (قطع، وصل یا وقوع خطا) توسط سیگنال تعیین و در اتاق فرمان منعکس کرد.

ساختمان این کلیدها بگونه ای است که اگر کلید را بر روی یک مدار اتصال کوتاه شده ببندیم، در ضمن عمل بسته شدن، رله اضافه جریان کلید بسرعت وارد عمل شده و مدار را قطع می کند.

 - کليدهای فشار ضعيف :

از انواع کليدهای فشار ضعيف می توان به کلیدهای زیراشاره کرد:

-      کلیدهای اتوماتیک کمپکت(Moulded case circuit breaker:M.C.C.B)

-      کلیدهای اتوماتیک هوایی(Air circuit breaker:A.C.B)

-      کلیدهای مینیاتوری(Miniature circuit breaker:MCB)

-      کلیدهای حافظ موتور(Motor protection circuit breaker:M.P.C.B)

-      کلیدهای محافظ جان(Residual current circuit breaker:R.C.C.B )

 -کلید اتوماتیک و کلید غیر اتوماتیک:ابتدا لازم است بدانیم کلیدهای اتوماتیک با کلیدهای غیر اتوماتیک چه فرقی دارند،کلیدهای اتوماتیک به کلیدهایی گفته میشود که دارای رله هستند و هر کدام برای کاربردهای مخصوصی مورد استفاده قرار میگیرد بطور مثال کلیدهای اتوماتیک هوایی دارای رله های بسیار هوشمندی هستند واین رله ها از نوع رله های الکترونیکی هستند،اما کلیدهای غیر اتوماتیک کلیدهایی هستند که صرفا"برای قطع و وصل مورد استفاده قرار میگیرد و فاقدرله میباشند بطور مثال کنتاکتور یک تجهیز غیر اتوماتیک است که برای قطع و وصل های گوناگون با کاربردهای مختلف یک مشخصه ای دارد مثلا"کنتاکتور AC3 برای بارهای القایی است.

*بیشترین توسعه ای که روی کلیدهای فشار ضعیف انجام میدهند رویcurrent limiting  است که هر چه این خاصیت بیشتر شود کلید گرانتر میشود.این خاصیت مستقیما"به زمان قطع کلید بستگی دارد. 

*معمولأ در کاتالوگ کليدهای فشار ضعيف دو مشخصه فنی به نامهای Icu و Ics مشخص شده اند که دانستن مفهوم آنها در انتخاب کليد مهم است.

 Icu جريان اتصال کوتاهی که کليد تنها يکبار بدون انکه آسيبی ببيند قادر به قطع آن می باشد و برای دفعات بعدی نياز به تعمير و سرويس و يا تعويض دارد.

 Ics جريان اتصال کوتاهی که کليد به دفعات قادر به قطع آن می باشد بدون اينکه آسيبی ببيند و يا نياز به تعمير و يا تعويض پيدا کند.

بحث اتصال کوتاه در استاندارد IEC60974-2 دارای دو Category میباشد:

Category 1 :در این نوع، کلیدها بدون رنج اتصال کوتاه هستند  و به ازای اتصال کوتاه لازم است مورد بازبینی قرار گیرند.

Category2:در این نوع، کلیدها یک مدت زمان کوتاه برای تحمل جریان اتصال کوتاه دارند و این قضیه به Current Limiting وسیله بستگی دارد.

در نوع دوم حفاظت و سلامت تجهیزات بهتر از نوع اول است.

- کليدهای اتوماتيک کمپکت(( Molded Case Circuit Breaker (MCCB) :

Iu جریان دایم ، نرم این کلیدها از160A تا 1600A است فريم اين کليدها با افزايش جريان نامی آنها بزرگ می شود. بطور مثال کليدهای کمپکت ساخت شرکتABB،تیپ Isomax ان از 125A تا 3200A ساخته میشود.

 - کليدهاي هوايي : ((Air Circuit Breaker(ACB):

اين کليدها از انواع ديگری از کليدهای اتوماتيک فشار ضعيف هستند که در آن آمپراژ بالا مورد استفاده قرارمی گيرند. حد بالای جريانی اين کليدها تا 6300A می باشد.Iu جریان دایم ، نرم این کلیدها از630A تا 16300A است مورد مصرف اين کليدها عمدتأ در ورودی تابلوها

می باشد که هم جريان بالايي دارد و هم برقراری Selectivity کامل بين کليدهای ورودی و کليدهای خروجی که معمولأ از نوع کمپکت می باشند ضروری است.

کليدهای هوايي دارای رله هايي  که در داخل خود کليد جاسازی شده اند(Built-in) می باشد. ويژگی اين رله ها خاصيت تاخيری يا Time Delay آنهاست که عنصر اصلی در تامين Selectivity از طريق صدور فرمان قطع با تاخير می باشند. (Selectivity همان پديده تقدم قطع در خروجيها نسبت به ورودی هاست. به اين معنی که اگر خطايي در يک فيدر خروجی رخ داد، ابتدا کليد خروجی قطع شود و تنها در صورت تداوم خطا روی مدار و عمل نکردن کليد خروجی، کليد ورودی با تاخير کل تابلو را بی برق می کند. اهميت اين موضوع در اين است که در صورت وقوع خطا در يکی از خروجيها کل تابلو بی برق نشود.)

يادآوری : استفاده از کليدهای کمپکت در هر دو مدار خروجی و ورودی در تابلو حتی اگر کليد ورودی دو سايژ بالاتر از بالاترين سايز کليد در خروجيها انتخاب شود، تنها در محدوده کوچکی از جريان اتصال کوتاه، Selectivity را تامين می کند و به هر حال Selectivity کامل بدست نمی دهد.

-  کليدهای مينياتوری((Miniature Circuit Breaker (MCB)  :

از انواع کليدهای فشار ضعيف که معمولأ در جريانهای پايين و در تابلوهای روشنايي وتاابلوهای توزيع با توان کم و يا جهت حفاظت مدارات کنترل و فرمان تجهيزات و تاسيسات برقی مورد استفاده قرار می گيرد. جريان قطع اتصال کوتاه اين کليدها معمولأ چندان بالا نيست.حداکثر جریان مورد استفاده با کلید مینیاتوری 100A است و همینطور جریان قطع اتصال کوتاه این کلیدها بصورت نرم 10KA و حداکثر 25KA است.این کلیدها دارای دو نوع کاربرد صنعتیIEC60947 وکاربرد مسکونیIEC60898 هستند.

- کليدهای حافظ موتور((Motor Protection Circuit Breaker (MPCB) :

 همانگونه که از اسم این کلیدها معلوم است این کلیدها برای حفاظت موتورها بسیار کاربرد دارند،این کلیدها معمولا" تا100A و 100KA ساخته میشوند و برای موتورهای تا 55KW مناسب هستند.این کلیدها حفاظت به دو نوع تقسیم میشوند.

کليدهای حافظ جان((Residual current Circuit Breaker(RCCB):

یکی از عوامل اصلی در بروز خسارات مالی ، صدمات و تلفات جانی به ویژه در منازل مسکونی ، مراکز اداری ، تجاری و مجتمع های صنعتی عدم رعایت مسائل ایمنی در استفاده از انرژی برق میباشد . بمنظور حفاظت از جان افراد در مقابل خطر برق گرفتگی و جلوگیری از خطرات جریان نشتی از کلیدهای حفاظت از خطر برق گرفتگی ( محافظ جان ) استفاده می شود . این کلیدها که براساس حساسیت خود به دو نوع خانگی و صنعتی تقسیم می شوند ، علاوه بر حفاظت افراد در مقابل تماس مستقیم و یا غیر مستقیم برق ، با جلوگیری از نشتی جریان در حفاظت دستگاه ها و تجهیزات صنعتی نیز موثر می باشند . براین اساس در صورتی که حساسیت کلیدها تا 30 میلی آمپر باشد این کلید به عنوان حفاظت از جان و در صورتی که حساسیت آن بیشتر از 30 میلی آمپر باشد به عنوان حفاظت از تجهیزات صنعتی بکار می رود .

 اساس کار کلیدهای حفاظت از خطر برق گرفتگی ، مقایسه جریان ورودی با جریان خروجی کلید می باشد به طوری که اگر جریان نشتی در مداری که کلید در آن واقع شده است بیشتر از حساسیت کلید باشد کلید عمل کرده و جریان ورودی و در نتیجه مدار را قطع می نماید .

 از مزایای دیگر استفاده از کلیدهای حفاظت از خطر برق گرفتگی جلوگیری از بروز آتش سوزی در اثر وجود جریان نشتی می باشد . باتوجه به اینکه یم جریان 5/0 آمپری می توان باعث بروز آتش سوزی شود ، کلید حفاظت از خط برق گرفتگی با تشخیص جریان نشتی و قطع جریان ورودی ، مانع از بروز آتش سوزی می شود . همچنین از آنجا که در صورت وجود جریان نشتی در بدنه وسائل برقی و یا سیستم سیم کشی ساختمان ، این جریان به مرور زمان یاد می شود و احتمال سوختن وسایل برقی و سیستم سیم کشی ساختمان را به وجود می آورد لذا استفاده از کلیدهای حفاظت از خطر برق گرفتگی ، با توجه به کاهش میزان هدر رفتن انرژی الکتریکی و برق مصرفی . صرفه جوئی اقتصادی و حفظ ثروتهای ملی را نیز در بر خواهد داشت .

- مشخصات کلیدهای حفاظت از خطر برق گرفتگی ( جریان نشتی ) :

- دمای کاری کلیدها جهت قطع جریان نشتی متناوب   از 25- تا 40- درجه سیلسیوس و با قدرت اتصال کوتاه 6 تا 25 کیلو آمپر می باشد .

- جهت حفاظت کـلـیـدهـا و مـدار مصرفی در مـقـابـل اتصال کوتاه و اضافه بار بایستی فیوز پشتیبان (Back-Up Fuse) با توجه به جریان نامی کلید و مشخصات ارائه شده در کاتالوگ نصب گردد .

-کلیدها با جریان نامی 125-16 آمپر تولید می شوند .

-کلیدها جهت استفاده مشترکین تکفاز ( خـانـگی ) بـه صورت دو پـل ( فـاز + نـول ) و مشترکین سه فـاز ( صنعتی ) به صورت چهار پل ، که می تواند همراه با نول و یا بدون نول ( در سیستم های سه سیمه ) بکار رود .

-میزان جریان قطع خودکار کلیدها ( حساسیت ) از 10 میلی آمپر تا 5/1 آمپر ، و مدت زمان قطع حداکثر 200 میلی ثانیه است .

 -باتوجه به موقعیت نصب ، سیم های ورودی و خروجی می توانند از بالا و یا پائین به کلید متصل شوند که این امر در کارکرد کلید اثری نخواهد داشت .

- درجه حفاظت کلیدها برای جلوگیری از ورود اجسام خارجی برابر با IP 40 می باشد.

- کلید عملیات نصب و رفع نقص بایستی توسط فرد متخصص انجام شود .

-ترمینال های ورودی و خروجی کلیدها باتوجه به آمپر کلید برای بالاترین قطر کابل یا سیم در نظر گرفته شده و از این نظر مشکلی وجود نخواهد داشت .

- همراه با کلید امکان استفاده از کنتاکت کمکی نیز وجود دارد .

 (مقاله کلیدهای نشتی برگرفته شده از وبلاگ مهندس باقري)